ZRK M-9000

Magnetofony kasetowe serii M-9000 były produkowane przez warszawskie Zakłady Radiowe im. Marcina Kasprzaka (w skrócie ZRK - jedna z firm należących do Zjednoczenia Przemysłu Elektronicznego Unitra). Są to magnetofony klasy Hi-Fi dostosowane stylistycznie do wieży ZM-9000. Większa część z nich jest oparta na jednym projekcie, dzięki czemu były do siebie bardzo podobne. Jedynie M-9201 i M-9201A były odmienne od reszty z powodu zastosowania w nich dwóch mechanizmów kasetowych, nie jednego jak w pozostałych modelach. Odmienny był również M-9100, ponieważ był produkowany w kolorze srebrnym. Najpopularniejsze z serii były M-9108 i M-9115, zostały one wyprodukowane w największym nakładzie. Dość popularne były też M-9109, M-9010 i M-9201, ale wyprodukowano je w mniejszym nakładzie. M-9100 i M-9201A zostały wyprodukowane w śladowej ilości. M-9011, M-9013 i M-9116 uważa się za konstrukcje zaginione.

I. Informacje główne.

Wspólne cechy wszystkich magnetofonów tej serii:

• rozmiar (440x117x230 mm),
• masa (ok. 7 kg),
• zasilanie (napięcie: 220 V [napięcia graniczne: 198÷244 V], częstotliwość: 50÷60 Hz),
• maksymalny pobór mocy: 18 W.

Magnetofony tej serii, w większości typów, były produkowane w dwóch kolorach paneli przednich:

• grafitowy (najpopularniejszy, w różnych odcieniach ze względu na technikę barwienia),
• czarny (dość rzadko spotykany).

Występowanie koloru srebrnego zostało opisane we wstępie.

Podstawowe, wspólne wyposażenie tych magnetofonów:

• włącznik/wyłącznik,
• możliwość regulacji poziomu dźwięku na wyjściu słuchawkowym,
• wyjście słuchawkowe: jack stereo 6,35 mm,
• dwa wejścia mikrofonowe (lewy i prawy): jack mono 6,35 mm,
• analogowy, trzycyfrowy licznik przesuwu taśmy,
• podświetlana kieszeń kasety.

Wyposażenie, którym magnetofony te się różniły:

• (1) ilość mechanizmów kasetowych,
• (2) typ mechanizmu kasetowego,
• (3) rodzaj wskaźników wysterowania,
• (4) typ układu redukcji zakłóceń,
• (5) możliwość współpracy z taśmami różnych typów,
• (6) możliwość wyłączenia filtru MPX,
• (7) możliwość włączenia funkcji rec. mute,
• (8] występowanie funkcji RSD,
• (9) występowanie funkcji Timer Operation,
• (10) poziom zintegrowania wskaźników wysterowania LED i regulacji poziomu oraz balansu zapisu.

Opisy poszczególnych różnic:

• (1) Jeden (podstawowy, rozszerzony lub SOFT TOUCH), albo dwa SOFT TOUCH. Występowanie zostało opisane we wstępie.
• (2) Są trzy różne typy mechanizmów kasetowych zastosowanych w tej serii magnetofonów:
  • podstawowy (jego fachowa nazwa to 520 K1, zubożona wersja 520 K2 zastosowana w tych magnetofonach, które nie posiadają funkcji RSD i Timer Operation, od strony konstrukcyjnej jest to brak elektromagnesu i płytki drukowanej mechanizmu ulokowanej pod kołem zamachowym, cecha charakterystyczna tego mechanizmu to pracujący ciągle silnik po włączeniu zasilania),
  • rozszerzony (jego fachowa nazwa to 520 K2, posiada on jeden silnik, który wszystko napędza a lampka nagrywania jest umieszczona obok wskaźników wysterowania, włączenie nagrywania odbywa się poprzez wciśnięcie przycisków nagrywania i odtwarzania),
  • SOFT TOUCH (jego fachowa nazwa to 520 K44, posiada on dwa silniki, jeden do odtwarzania kasety i załączania poszczególnych funkcji, drugi zaś do przewijania w obie strony, nad przyciskami nagrywania, odtwarzania i pauzy są lampki sygnalizujące ich załączenie, włączenie nagrywania odbywa się poprzez naciśnięcie samego przycisku nagrywania, funkcja ta nazywa się ONE TOUCH RECORD).
• (3) W tej serii magnetofonów występują dwa różne rodzaje wskaźników wysterowania:
  • analogowe/wychyłowe (poziom wysterowania pokazują wskazówki na podświetlanej od tyłu skali, pomiędzy dwoma wskaźnikami dla kanałów lewego i prawego znajdują się lampki wartości szczytowych),
  • diodowe (typowe wskaźniki wartości szczytowych, poziom wysterowania pokazywany jest poprzez ilość zapalonych diod LED, jest ich standardowo po 12 dla lewego i prawego kanału).
• (4) Występują dwa różne typy układu redukcji zakłóceń (redukcja zakłóceń odbywa się poprzez wycięcie szumów, czyli wyeliminowanie zakłóceń dźwiękowych) w tej serii magnetofonów:
  • CNRS-2 (zaprojektowany w Polsce, większość jego elementów stanowią tranzystory i kondensatory),
  • Dolby NR (zaprojektowany przez zagraniczne Zakłady Dolby Laboratories, jego symbol to podwójne "D", oparty jest na układzie scalonym NE 646),
• (5) Większość magnetofonów tej serii jest dostosowana do odtwarzania trzech typów taśm, mianowicie żelazowej (Fe, typ I), chromowej (Cr, typ II) i żelazowo-chromowej (FeCr, typ III), ale zastosowano dwa rodzaje przełączników między nimi:
  • jedno-isostatowy (posiada możliwość przełączania pomiędzy typami taśm: Normal (żelazowa) przy wyciśniętym isostacie i Cr przy wciśniętym),
  • dwu-isostatowy (posiada możliwość przełączenia pomiędzy wszystkimi trzema rodzajami taśm, trzeci rodzaj uzyskuje się poprzez wciśnięcie obu isostatów [Fe i Cr] naraz).
• (6) Teoretyczne występowanie filtru MPX (wycina on sygnały wysokich częstotliwości, około 19 kHz) opisałem jako możliwość jego wyłączenia, ponieważ w magnetofonach tej serii, w których nie ma isostatu MPX, filtr ten jest na stale włączony poprzez dwie zwory na płytce w miejscu isostatu.
• (7) Tu sytuacja ma się podobnie jak z filtrem MPX, magnetofon fizycznie zawsze posiada funkcję rec. mute (wyciszenie podczas nagrywania), a możliwość jej włączenia zależy od tego, czy jest wlutowany isostat.
• (8] Funkcja RSD (Record Selection Device) to automatyczne wyszukiwanie przerw między utworami podczas przewijania. Układ ten działa poprawnie, jeśli utwór ma co najmniej 45 s, a przerwa co najmniej 5 s. Aby magnetofon posiadał tę funkcję, musi być wyposażony w odpowiedni system układów na płytce (ścieżki są na płytce, kwestia wlutowania odpowiednich elementów, wśród nich układu scalonego UL 1111, na którym oparty jest ten system).
• (9) Funkcja Timer Operation, jest to możliwość współpracy magnetofonu z zewnętrznym timerem. Kwestia jej występowania ma się podobnie jak z RSD, lecz system Timer Operation nie jest oparty na układzie scalonym.
• (10) Są dwie pozycje:
  • nie zintegrowane (w większości modeli),
  • zintegrowane (wyjaśnione w opisie magnetofonu M9201).

II. Opisy poszczególnych modeli.

Modele są ułożone chronologicznie.

M-9108:

• ilość mechanizmów kasetowych: 1,
• typ mechanizmu kasetowego: podstawowy,
• rodzaj wskaźników wysterowania: analogowe/wychyłowe,
• typ układu redukcji zakłóceń: CNRS-2,
• możliwość współpracy z taśmami typów: Fe (typ I) i Cr (typ II),
• możliwość wyłączenia filtru MPX: nie ma,
• możliwość włączenia funkcji rec. mute: jest,
• występowanie funkcji RSD: nie występuje,
• występowanie funkcji Timer Operation: nie występuje,
• poziom zintegrowania wskaźników wysterowania LED i regulacji poziomu oraz balansu zapisu: nie dotyczy.

Jest kilka wersji magnetofonu M-9108, zmiany zachodziły na etapie produkcji:

• w pierwszej wersji są wskaźniki z pomarańczowymi skalami a nie srebrnymi,
• w drugiej wersji szybka kieszeni kasety ma namalowaną skalę a nie jest całkiem czysta,
• w trzeciej wersji z tyłu są nie tylko cztery Chinche, ale również gniazdo DIN,
• w czwartej wersji zamiast przełącznika rodzaju taśmy jedno-isostatowego jest dwu-isostatowy, jak w następcy M9109.

M-9109:

• ilość mechanizmów kasetowych: 1,
• typ mechanizmu kasetowego: podstawowy,
• rodzaj wskaźników wysterowania: analogowe/wychyłowe,
• typ układu redukcji zakłóceń: Dolby NR,
• możliwość współpracy z taśmami typów: Fe (typ I), Cr (typ II) i FeCr (typ III),
• możliwość wyłączenia filtru MPX: jest,
• możliwość włączenia funkcji rec. mute: nie ma,
• występowanie funkcji RSD: nie występuje,
• występowanie funkcji Timer Operation: nie występuje,
• poziom zintegrowania wskaźników wysterowania LED i regulacji poziomu oraz balansu zapisu: nie dotyczy.

M-9010:

• ilość mechanizmów kasetowych: 1,
• typ mechanizmu kasetowego: rozszerzony,
• rodzaj wskaźników wysterowania: analogowe/wychyłowe,
• typ układu redukcji zakłóceń: Dolby NR,
• możliwość współpracy z taśmami typów: Fe (typ I), Cr (typ II) i FeCr (typ III),
• możliwość wyłączenia filtru MPX: jest,
• możliwość włączenia funkcji rec. mute: jest,
• występowanie funkcji RSD: występuje,
• występowanie funkcji Timer Operation: występuje,
• poziom zintegrowania wskaźników wysterowania LED i regulacji poziomu oraz balansu zapisu: nie dotyczy.

M-9011:

• Posiada to samo wyposażenie, co M-9010, za wyjątkiem układu redukcji zakłóceń. W M-9011 zastosowano CNRS-2 a nie Dolby NR jak w M-9010.

M-9100:

• Jest to odmiana wzornicza M-9010 w kolorze srebrnym, posiadająca to samo wyposażenie. Częściowo opisany we wstępie.

M-9101:

• Posiada to samo wyposażenie, co M-9100, za wyjątkiem układu redukcji zakłóceń. W M-9101 zastosowano CNRS-2 a nie Dolby NR jak w M-9100.

M-9012:

• ilość mechanizmów kasetowych: 1,
• typ mechanizmu kasetowego: SOFT TOUCH,
• rodzaj wskaźników wysterowania: analogowe/wychyłowe,
• typ układu redukcji zakłóceń: Dolby NR,
• możliwość współpracy z taśmami typów: Fe (typ I), Cr (typ II) i FeCr (typ III),
• możliwość wyłączenia filtru MPX: jest,
• możliwość włączenia funkcji rec. mute: jest,
• występowanie funkcji RSD: nie występuje,
• występowanie funkcji Timer Operation: może występować,
• poziom zintegrowania wskaźników wysterowania LED i regulacji poziomu oraz balansu zapisu: nie dotyczy.

M-9013:

• Posiada to samo wyposażenie, co M-9012, za wyjątkiem układu redukcji zakłóceń. W M-9013 zastosowano CNRS-2 a nie Dolby NR jak w M-9012.

M-9115:

• ilość mechanizmów kasetowych: 1,
• typ mechanizmu kasetowego: SOFT TOUCH,
• rodzaj wskaźników wysterowania: diodowe,
• typ układu redukcji zakłóceń: Dolby NR,
• możliwość współpracy z taśmami typów: Fe (typ I), Cr (typ II),
• możliwość wyłączenia filtru MPX: jest,
• możliwość włączenia funkcji rec. mute: jest,
• występowanie funkcji RSD: nie występuje,
• występowanie funkcji Timer Operation: nie występuje,
• poziom zintegrowania wskaźników wysterowania LED i regulacji poziomu oraz balansu zapisu: nie zintegrowane.

M-9116:

• Posiada to samo wyposażenie, co M-9115, za wyjątkiem układu redukcji zakłóceń. W M-9116 zastosowano CNRS-2 a nie Dolby NR jak w M-9115.

M-9201:

• ilość mechanizmów kasetowych: 2,
• typ mechanizmów kasetowych: SOFT TOUCH,
• rodzaj wskaźników wysterowania: diodowe,
• typ układu redukcji zakłóceń: Dolby NR,
• możliwość współpracy z taśmami typów: Fe (typ I), Cr (typ II) i Metal (typ IV) dla mechanizmu A, Fe (typ I) i Cr (typ II) dla mechanizmu B,
• możliwość wyłączenia filtru MPX: nie dotyczy,
• możliwość włączenia funkcji rec. mute: nie dotyczy,
• występowanie funkcji RSD: nie występuje,
• występowanie funkcji Timer Operation: nie występuje,
• poziom zintegrowania wskaźników wysterowania LED i regulacji poziomu oraz balansu zapisu: zintegrowane.

Częściowo opisany we wstępie. Wskaźniki wysterowania LED zintegrowano z dwunasto-punktowych na pięcio-punktowe a regulację poziomu oraz balansu zapisu dla obu kanałów na dwa niezależne pokrętła. Magnetofon ten posiada funkcję przegrywania nagrań z taśmy na taśmę. Mechanizm A posiada funkcję nagrywania, natomiast mechanizm B nie posiada takiej funkcji.

M-9201A:

• Posiada to samo wyposażenie, co M-9201. Różnica pomiędzy M-9201 a M-9201A polega na niewielkich, wewnętrznych zmianach konstrukcyjnych. M-9201A w porównaniu do M-9201 współpracował z taśmą FeCr (typ III), zamiast z taśmą Metal (typ IV).

---

Zobacz także:

• Instrukcje obsługi ZRK M-9010/M-9100/M-9108/M-9109/M-9012/M-9115,
• Schemat ZRK M-9108,
• Schemat ZRK M-9010,
• Schemat ZRK M-9013,
• Schemat ZRK M-9115.